Ahşap Yapılarda Boyama Nasıl Yapılmalıdır?

Ahşap yapılarda boya seçimi, bakım ve onarımda boyanın önemi ve doğru boya nasıl seçilir?

Nefes aldıran boya nedir?

Boya çıkarma işlemi nasıl yapılmalıdır?

Ahşap yaşlandıkça güzelleşen bir yapı malzemesi olmasına rağmen bakım ve onarım yapılmadan kendi haline bırakılan ahşap hava koşullarının etkisi ile çatlamalara ve elyaf kaybına sebep olur. Küflenme ve çatlaklar oluşabilir. Bu çatlaklarda pisliğin birikmesi ile böceklenme yapabilir ve çatlaklardan su sızabilir. Ahşabı bu tür bozulmalardan korumak için boya, vernik, cila gibi yüzey koruyucuların periyodik olarak uygulanması ve bu malzemelerin yapıya uygun olarak belirlenip kullanılması gerekir.

Koruyucular ahşap yapıya; fırça, daldırma ve tabanca gibi farklı yöntemlerle uygulanabilir. Burada dikkat edilmesi gereken her boya her uygulamaya uygun değildir. İyi bir sonuç elde etmek için koruyucu uygulanacak alanı doğru belirleyip koruyucu malzemeyi buna göre seçmeli ve doğru yöntemle uygulamalısınız.

Ahşap yapılarda boyama işlemi son derece önemli bir aşama, bu sebeple güzel bir renk seçimi yapmak ve kaliteli bir boya almakla işlem bitmiyor.

Öncelikle ahşap yapının neresinin boyanacağını belirlemek gerekiyor. Dış cephe boyaması yapılacaksa güneşe ve dış ortam şartlarına dayanıklı esnek ve nefes alan bir boya seçmeniz gerekiyor. Eğer ahşap zeminde kullanmayı düşünüyorsanız darbelere ve aşınmaya karşı dayanıklı olan poliüretan esaslı malzeme kullanılmalıdır. Bu sebeple boya seçimi ve yüzey koruyucu seçmeden önce yapıyı neden koruyacağımızı bilmeniz gerekir.

Eğer ahşap bir yapı yaptırmak istiyorsanız; ahşap yapı malzemesine karar vermeden önce mutlaka istediğiniz renk seçimlerini belirtin. En sık yapılan yanlışlardan biri yapı malzemesini seçip imalat sonrasında renge karar vermektir. Çünkü ahşap malzemede ki reçine ve budaklar renk seçiminizi kısıtlayacaktır. Eğer ahşabın doğal renginden farklı bir renk tercih edecekseniz ahşap yapıyı yaptıracağınız firmaya veya malzemeyi alacağınız imalatçıya renk seçiminizi belirtin.

Örnek olarak ahşap evinizin dış cephesini beyaza boyamak istiyorsanız ağaç cinsini en az reçineli ve az budaklı türü seçmeniz gerekiyor. Ahşap nefes alan bir yapı malzemesi olduğu için; ahşaptan dışarı sızan yabancı maddeler boya üzerine sızıntı yapacak ve lekeler oluşmaya başlayacaktır. Sızmaları önlemek için boyanın altına macun ve benzeri malzemeler kullanılırsa da zamanla bu kısımlarda kabarmalar ve dökülmeler olacaktır. Bu kabarmaların sebebi ise dışarıya sızmak isteyen reçinenin macunu kaldırmasıdır.

Ahşap her zaman nefes alan bir malzemedir bu sebeple tercih edeceğiniz ağaç cinsi, renk seçimleri, konumlandırılacak bölgenin hava koşulları ve yapının hangi amaçla kullanacağı proje aşaması için olmazsa olmaz detaylardır. Eğer bir ahşap ev yaptırmaya karar verdiyseniz öncelikle güvenilir, deneyimli ve size mutlaka teknik destek veren bir firma ile çalışmanızı tavsiye ederiz. Bakım ve onarım isteyen ahşap yapıların uzun ömürlü olması, size zahmet ve maliyet çıkarmaması için baştan işi sıkı tutmanız gerekiyor.

Koyu renkte boyalar özellikle dış cephede güneş ısısını çekip ısıyı yükselttiği için reçinenin daha fazla yüzeye sızmasına neden olur. Çünkü reçine sızıntısı ısı derecesi ile aynı oranda artar. Koyu renk boyalarda ki tek avantajınız ise reçine sızıntısından kaynaklı lekeler fark edilmez ve yapının görünümünü bozmaz.

Boyama işlemi öncesinde yapılan bir diğer yanlış ise “budak yakma” yöntemidir. Bu yöntem boyaya faydadan çok zarar vermektedir.

Dış cephede kullanılan renksiz ve şeffaf verniklerin bazıları mor öresi ışınları koruyamaz ve ahşap yüzeyi gerekli oranda koruyamazlar. Bu tür vernik ve cilaları yapı içinde veya mobilyalarda renk değişmesini ve çizilmeleri önlemek için kullanabilirsiniz. Eğer zorunlu değilseniz dış cephede kullanılan ahşap yüzeylere şeffaf ve renksiz vernik kullanmamanızı öneririz.

Dış ortamda kullanılan şeffaf boyalarda aslında bir renk vardır, bu boyalar UV filtresi etkisini kaybetmeyen doğal metal oksit pigmentler içerir. Vernik yerine bu boyaları kullanmanız size daha uzun bir koruma sağlayacaktır.

Dikkat etmeniz gereken başka bir konu ise boyanın kuruma hızıdır.

Peki ahşap yapıda mutlaka kullanılmasını önerdiğimiz nefes alan boya nedir?

Boyanan yüzeyde suyu geçirmeyen ancak su buharını geçirebilen boya tabakası oluşturan su buharı geçirgenliği yüksek mikro gözenekli ürünlere nefes alan boya denilmektedir. Dış ortamda kullanılan ahşap yapı malzemeleri yağış, sıcaklık ve rutubet gibi etkenlere maruz kalacağı için zamanla çatlamalar oluşacaktır ve bu çatlaklar ahşabın ıslanmasına neden olacaktır. Islanan ahşabın kısa sürede kuruması ahşabın ömrü için çok önemlidir. Ahşabın uzun süre ıslak kalması hem boyanın dökülmesine hem de ahşabın çürümesine sebep olacaktır. İşte nefes alan boyanın oluşturduğu bu boya tabakası ahşabı bu etkenlere karşı koruyacaktır. Nefes alan ahşap boyalar örtücü ve şeffaf olabilirler, şeffaf olanlarda renklidir ve doğal metalik pigmentler ihtiva ederler. Bu boyalar ahşapla birlikte çalışabilecek esnekliğe sahiptir çünkü ahşaba çok iyi nüfuz ederler.

Dış cephe boyalarının dayanıklılığı ne kadardır?

Boyanın dayanıklılık ömrünü belirlemek zordur. Ahşabın cinsine, boya kalitesine, doğru uygulamaya, kullanım koşullarına ve en önemlisi iklim şartlarına göre değişiklik göstermektedir. Boyanın dayanıklılığı, boya kalitesi kadar uygulandığı yüzeyin özelliklerine de bağlıdır. Dış ortam boyaları yapılmadan önce ahşap yüzey mutlaka temizlenmeli ve kuru olmalıdır. Ahşap zemin üzerine uygulanan macunlar, dolgu malzemeleri ve bezir yağı boyanın en büyük düşmanıdır. Boyanın daha iyi pürüzsüz görünmesini sağlamak için yapılan zımparalama ve planya işlemi önerilse de dış cephe yüzeylerinin pürüzlü olması daha iyi emilmesini sağlayarak boyanın ömrünü uzatır.

Ancak ahşap malzeme boyanmadan önce bekletilmiş ve hava şartlarından etkilenmişse boyama yapılmadan önce güneşten solmuş ya da neme maruz kalıp kararmış bölgeler iyice zımparalanarak bu tabakalar tamamen kaldırılmalıdır. Bu işlemi yapmazsanız boyanın etkisi ve kalitesi düşecektir. Ahşap yapı malzemelerini açık ve korunmasız alanda bekletmemek gerekir. İmalata başlamadan aylar öncesinde saha da bekletilen ahşaplar mutlaka elden geçirilmeli ve bakımı yapılmalıdır. Aslında mümkünse doğal ortamda bekletilmemeli korunaklı depolarda tutulup hava aldırılmalıdır.

Budaklardan reçine sızmasını önlemek için yapılan yakma işlemi de boyanın hizmet ömrünü azaltacaktır. Gördüğünüz gibi boya ömrünün uzun olmasını etkileyen birçok etken mevcut fakat bir süre vermek gerekirse yaklaşık olarak 3 ila 7 yıl kadar boya dayanıklılık gösterir. Dış ortam boyaları doğru seçilmiş ve uygulanmışsa bu süre zarfında pullanma, kabarma, dökülme yapmaz ve bakımı kolaydır.

Dış ortam boyaları; yağmur, sıcaklık ve güneşin etkisini taklit eden iklimlendirme etüvlerinde test edilir, ancak asıl dayanıklılık testi gerçek deneylerle yapılırlar, iyi derecede koruma sağlayan bu boyalar hiçbir zaman ön koruma işlemini tutmazlar. Ahşap yapıların imalatında ağacın yapısından, kesimine, işlenmesine, üretim kalitesine, yapımda kullanılan malzemelere, işçiliğe, çevre koşullarının iyi etüt edilmesine, projeden, tasarımına, bakım ve onarımın doğru yapılmasına kadar tüm aşamalar çok çok önem taşır. Örnek olarak önemsiz bir detaymış gibi görünen ahşap profillerin keskin kenarlarının yuvarlanmaması bu köşelerde boyanın daha erken deforme olmasına sebep olacaktır.

Eski ahşap yüzeylerin boyanması nasıl yapılmalıdır

Belli aralıklarla yapılması gereken boyama işlemi ahşap yapının daha uzun ömürlü olmasını sağlamaktadır. Yukarıda belirttiğimiz gibi bakım ve onarım süresini belirleyen birçok faktör mevcut. Bakım ve boya zamanı geldiğinde ise ahşap yüzeylere boya uygulamadan önce il olarak boya yüzeyinde oluşan çatlaklar, kabarmalar, dökülmeler, hava şartlarından kaynaklı kararma ve tahribatlar varsa bu alanlar zımpara ile temizlenmelidir. Eğer eski boyada hiçbir deforme yoksa temizleme işlemi yeterli olacaktır. Bakım ve boyama aşamasında bizlerden destek talep edebilirsiniz.

Tüm boyanın sökülmesi nasıl yapılmalıdır?

Mevcut boyanın tamamen temizlemek istiyorsanız çeşitli yöntemler kullanabilir veya profesyonel destek talep edebilirsiniz.

Ahşap boya temizleme yöntemlerinden biri olan mekanik temizleme yöntemini uygulayabilirsiniz.

Mekanik temizleme yöntemi

Boyanın zımpara ile sökülme işlemidir. Zımpara işlemini daha kolay uygulanır hale getiren çeşitli aletler mevcuttur. Bu yöntemle bütün boyanın sökülmesini sağlarken aynı zamanda da yeni boyayı uygulamak için sağlıklı olan zemin hazırlanmış olur. Mekanik temizleme yöntemi yüzeye zarar vermeyecek yöntemler arasında en iyisidir. İkinci yöntem olarak ise sıcak hava tabancaları kullanılabilir.

Sıcak hava tabancaları ile boya çıkarma yöntemi

Sıcak hava tabancası ile ahşap yüzeydeki boyalar çıkarıldıktan sonra boya işlemi yapılmadan önce mutlaka yeni boyanın sağlıklı bir şekilde ahşaba bağlanmasını sağlamak için yüzeyin zımparalanması gereklidir.

Bir diğer boya çıkarma yöntemi olan yakma işlemi ise hızlı bir işlemdir fakat yeni boyanın ahşaba tutunmasını olumsuz etkiler bu yüzden bu yöntemi zorunda kalmadıkça uygula mamanızı öneririz.

Boya sökücüler

Yukarıdaki metotların uygulanamadığı yerlerde solvent tipi boya sökücüler kullanılabilir. Kostik içeren boya sökücüler daha hızlı çalışır ancak yüzeyde zararlı kalıntılar bırakabilir. Boya sökücü kullanıldıktan sonra yüzey temiz su veya solvent ile temizlenmelidir.

Tüm bu işlemlerde boya söküldükten sonra ahşap yüzeyde çürükler, çatlaklar ve deforme olmuş alanlar tamir edilmeli ve yüzeye ön 

koruma maddesi uygulanmalıdır. Yeni boya uygulamasından önce koruyucu maddenin mutlaka kuruması beklenmelidir.

Ahşap yapılar hakkında merak ettiğiniz tüm teknik bilgiler için bizlerle iletişime geçebilirsiniz.

0216 630 21 21-22 / 0532 179 02 03-04 / bilgi@baneva.com.tr

BANEVA AHŞAP YAPILAR

Bir Ahşap Serüveni…